Về đầu trang

 

 

 

Các loại phân NPK và cách dùng

Phân tổng hợp cũng như phân hỗn hợp có các tỷ lệ NPK ở các tổ hợp khác nhau được lựa chọn phù hợp với từng loại đất và từng nhóm cây trồng. Nhiều trường hợp trong phân tổng hợp cũng như phân hỗn hợp còn có thêm cả các nguyên tố Mg, Ca, S và các nguyên tố vi lượng khác.
Trên thị trường hiện đang có các loại phân sau đây:
- Loại 2 yếu tố N và P với tỷ lệ NPK: 18:46:0 và 20:20:0.
- Loại 3 yếu tố NPK với tỷ lệ: 20:20:10 và 15:15:15.
- Loại 4 yếu tố N, P, K, Mg với tỷ lệ: 14:9:21:2; 12:12:17:2; v.v..
Các loại phân tổng hợp và hỗn hợp chỉ phát huy hiệu lực tốt khi được bón đúng với yêu cầu của cây và phù hợp với tính chất của các loại đất. Vì vậy, muốn sử dụng có hiệu quả các loại phân này cần nắm được đầy đủ và cụ thể đặc điểm của cây và tính chất của đất.
Trên cơ sở các kết quả nghiên cứu khoa học, hiện nay các xí nghiệp phân bón đã sản xuất ra các loại phân tổng hợp và phân hỗn hợp chuyên dùng cho từng loại cây cụ thể, như phân bón cho cao su, cho cà phê, cho chè, cho rau, cho đậu, v.v...

Phân NP

Loại phân 2 yếu tố này trên thị trường có nhiều thương hiệu khác nhau.

* Phân amophor:
Có tỷ lệ các nguyên tố dinh dưỡng (N, P, K) là: 1:1:0. Thành phần của phân này gồm: 18% N, 18% P₂O₅.
Phân có dạng viên rời, khô. Phân có khả năng hoà tan hoàn toàn trong nước.
Thường phân này được sản xuất bằng cách trộn supe lân với sunphat amôn.

Phân này được sử dụng để bón trên đất có hàm lượng kali cao như các loại đất phù sa, đất phèn…

* Phân diamophos (DAP):
Phân có tỷ lệ các chất dinh dưỡng (N, P, K) là: 1:2,6:0.
Được sản xuất bằng cách trộn supe lân kép với sunphat amôn, phân có thành phần P₂O₅ – 40%, N – 18%.

DAP Phú Mỹ
(Nguồn: http://www.pvn.vn/Pages/detail.aspx?NewsID=a23ff2e2-f360-4f83-84f5-bbb62f800761)

Phân có hàm lượng lân cao, nên sử dụng thích hợp cho các vùng đất phèn, đất bazan.
Diamophos có thể sử dụng để bón cho nhiều loại cây trồng khác nhau. Phân có thể sử dụng để bón lót hoặc bón thúc.
Phân này thường được dùng để bón cho đất có hàm lượng NPK trung bình hoặc các loại đất có N, K₂O lớn hơn P₂O₅. Người ta ít dùng phân này để bón cho đất thiếu kali như đất bạc màu, đất cát nhẹ, đất xám, đất trung tính.
Phân này ít được dùng để bón cho cây lấy củ, bón cho lúa gieo khô…
Phân DAP có đạm, lân dễ tiêu, không làm chua đất.

* Phân hỗn hợp: 20:20:0; 23:23:0; 10:10:0 được sản xuất ra chuyên sử dụng để bón lót vào đất.

 

Về đầu trang

 

 

 

Phân NK

* Phân kali nitrat: Dạng phân 2 yếu tố chứa 13% N và 45% K₂O.
Phân này được dùng để bón cho đất nghèo kali. Thường được dùng để bón cho cây ăn quả, cây lấy củ.

Phân KNO3
(Nguồn: https://www.lazada.vn/products/bo-02-phan-bon-hoa-tan-dat-biet-better-kno3-kich-thich-ra-hoa-tap-trung-chong-rung-hoa-rung-trai-non-200gr-i135950492-s138087020.html)

* Phân hỗn hợp: 30:0:10; 20:0:20; 20:0:10.
Các dạng phân này có chứa NK và một số nguyên tố trung lượng, nhưng không có lân. Các dạng phân này được dùng để bón vào cuối thời kỳ sinh trưởng của cây trồng, vì vào thời kỳ này cây không còn yêu cầu đối với lân.

 

Về đầu trang

 

 

 

Phân PK

* Phân PK 0:1:3
Người ta sản xuất phân này bằng cách trộn 55% supe lân với 45% KCl.
Phân được dùng để bón cho đất quá nghèo kali như đất bạc màu, đất cát nhẹ, v.v... Phân cũng được dùng chủ yếu để bón cho các loài cây cần nhiều kali như khoai tây, khoai lang, v.v...

Phân Phoska
(Nguồn: http://thuoclanthuyduong.com/phan-bon-la-phoska-0-52-34.html)

* Phân PK 0:1:2 . Được sản xuất bằng cách trộn 65% supe phốt phát với 35% KCl.
* Phân PK 0:1:2 chứa 5,8% P₂O₅ và 11,75% KCl.
Phân này được dùng để bón cho các loại đất nghèo kali và dùng chủ yếu để bón cho các loại ngũ cốc.

 

Về đầu trang

 

 

 

Phân N, P, K

* Phân amsuka : có tỷ lệ NPK là 1: 0,4:0,8.
Phân này được sản xuất bằng cách trộn amôn với supe lân đã trung hòa vào muối KCl.
Phân được dùng để bón cho cây có yêu cầu NPK trung bình, bón ở các loại đất có NPK trung bình.

* Phân nitrophoska: có 2 loại
- Loại có tỷ lệ NPK: 1:0,4:1,3.
Được sản xuất bằng cách trộn các muối nitrat với axit photphoric. Trong phân có chứa: N – 13%, P₂O₅ – 5,7%, K₂O – 17,4%.
Phân này được dùng để bón cho đất thiếu K nghiêm trọng và thường được dùng để bón cho cây lấy củ.
- Loại có tỷ lệ N, P, K: 1:0,3:0,9.
Được sản xuất bằng cách trộn các muối nitrat với axit sunphuric. Trong phân có chứa: N – 13,6%, P₂O₅ – 3,9%, K₂O – 12,4%.
Phân được dùng để bón cho nhiều loại cây trồng và thường bón cho đất có NPK trung bình.

* Phân amphoska:
Có tỷ lệ NPK: 1:0,1:0,8.
Trong phân có chứa N – 17%, P₂O₅ – 7,4%, K₂O – 14,1%.
Phân này được dùng để bón cho đất trung tính và thường dùng để bón cho cây lấy củ.

* Phân viên NPK Văn Điển:
Có tỷ lệ NPK: 5:10:3
Trong phân chứa NPK, ngoài ra còn có MgO – 6,7%, SiO2 – 10 – 11%, CaO – 13 – 14%.
Phân này thích hợp cho nhiều loại cây trồng trên nhiều loại đất khác nhau. Cách bón và liều lượng bón được dùng như đối với phân lân nung chảy. Đối với cây trồng cạn cần bón xa hạt, xa gốc cây. Sau khi bón phân cần lấp đất phủ kín phân.

NPK Sông Gianh

* Phân hỗn hợp NPK 3 màu:
Do nhà máy phân bón Bình Điền II sản xuất. có các dạng:
15:15:15 20:20:15 15:10:15
16:16:8 14:8:6 15:15:6

Phân NPK Bình Điền

Tuỳ theo yêu cầu của cây và đặc tính của đất, người nông dân có thể mua loại phân thích hợp để bón.
* Phân tổng hợp NPK:
Do nhà máy phân bón Đồng Nai sản xuất
Có các dạng:
16:16:8 14:8:6 10:10:5 15:15:20

 

Về đầu trang

 

 

 

Những điều cần lưu ý khi trộn phân

Có những loại phân trộn được với nhau và khi bón cho cây các nguyên tố dinh dưỡng trong hỗn hợp đều phát huy được tác dụng tốt. Tuy vậy, có những loại phân không trộn lẫn với nhau được, bởi vì khi trộn, loại phân này có thể làm mất hoặc giảm các nguyên tố dinh dưỡng có ở trong loại phân kia hoặc tạo thành các chất có hại cho cây, làm xấu đất.
Tuỳ theo yêu cầu của cây và đặc tính của đất, người nôi dân có thể mua loại phân thích hợp để bón.
- Phân chứa amôn như sunphat amôn, urê, clorua amôn nitrat amôn không được trộn với phân có phản ứng kiềm 1 vôi, phân lân Vãn Điển, bột photphorit, tro bếp. Vì nếu trộn loại phân này với nhau sẽ làm mất đạm do bay hơi NH₃.
- Phân lân dễ hoà tan ưong nước như supe lân, DAP không được trộn với vôi.
- Phân dễ tan, dễ hút ẩm, vón cục như nitrat, urê, muối chỉ được trộn trước khi dùng.
- Supe phốtphat có thể giải phóng axit của một số loại phân như nitrat, tạo chất làm hỏng bao túi đựng cho nên cần chú ý khi vận chuyển.

Bảng khả năng trộn lẫn các loại phân

Loại phân	Sunphátđạm, clorua đạm, phốtphát đạm	Nitrat đạm	Đạm urê	Supe lân	Apatit phos-phorit
Sunphat đạm, clorua đạm;, phốtphát đạm	+	+	+	-	-
Nitrat đạm	+	+	-	-	-
Urê	+	-	+	+	-
Supe lân	-	-	+	+	-
Apatit. photphorit	-	-	-	-
Tecmôphotphát	-	-	-		-
Clorua kali	+	-	-	-	-
Sunphát kali	0	0	0	0	-
DAP	0	0	0	+	+
Vôi, tro	0	0	-	0	0
Phân chuồng	0	0	-	+	+

 

Loại phân	Técmô phốt-phát	Clorua kali	Sun-phát kali	DAP	Vôi, tro	Phân chuồng
Sunphát đạm, clorua đạm, phốtphát đạm	-	+	0	0	0	0
Nitrat đạm	-	-	0	0	0	0
Urê		-	0	0	-	-
Supe lận	-	-	0	+	0	+
Apatit, photphorit	-	-	-	+	0	+
Tecmôphôtphát	+	-	-	-	0	0
Clorua kali	-	+	-	+	-	+
Sunphat kali	-	-	+	0	0	+
DAP	-	+	0	+	0	+
Vôi, tro	0	-	0	0	+	+
Phân chuồng	0	+	+	+	+	+

Ghi chú: Không được trộn 0
Trộn xong bón ngay -
Trộn được +

(Cẩm nang phân bón – GS.TS. Trần Hồng Dật – nxb Hà Nội, 2002)

 

 

Về đầu trang

 

 

Cách quy đổi phân đơn thành phân NPK

 (Nguồn: Giáo trình Công nghệ sản xuất phân bón vô cơ -  La Văn Bình, Trần Thị Hiền, nxb Bách Khoa Hà Nội, 2007, trang 134-136)

Để tính tỷ lệ N: P₂O₅: K₂O trong phân hỗn hợp NPK có thể dùng phương pháp hình học trên giản đồ tam giác với 3 đỉnh là K₂O, P₂O₅ và N hay theo phương pháp giải tích dựa trên các phương trình cân bằng chất.
Giả thiết tỷ lệ khối lượng N: P₂O₅: K₂O = A: B: C
Trong đó A, B, C là khối lượng các phân chứa đạm, phốtpho và kali.
Nếu gọi x, y, z - lượng phân bón chứa đạm, chứa lân, kali.
Giả thiết dùng phân đạm (NH₄)₂SO₄ chứa 21% N.
Dùng phân kali chứa 42% K₂O
Dùng phân amôphốt chứa 14% P₂O₅, 2,5% N.
Gọi a — phần trăm đạm trong phân hỗn hợp NPK.
b — phần trăm P₂O₅ trong phân hỗn hợp NPK.
c — phần trăm K₂O trong phân hỗn hợp NPK.
Vậy thành phần các chất dinh dưỡng trong phân trộn NPK như sau:

 

 

 

Trong đó:         
ai - Phần trăm đạm trong các loại phân đem trộn.
bj — Phần trăm lân trong các loại phân đem trộn.
ck — Phần trăm kali trong các loại phân đem trộn.
Vậy ta thay các giá trị dinh dưỡng trong từng loại phân đem trộn ta có:

     

 

 

 

Lập phương trình cân bằng chất của các chất dinh dưỡng trong phân trộn
a = 0,21x + 0,025y      (1)
b = 0,14y (2)
c = 0,42z (3)
Nếu cần phân trộn có thành phần N: P₂O₅: K₂O với tỷ lệ thành phần dinh dưỡng:
N = 2; P₂O₅ = 2; K₂O = 1 thì
N: P₂O₅: K₂O = 2: 2: 1 = A: B: C

 

 

 

Từ các số liệu trên ta có 6 phương trình và 6 ẩn số là x, y, z, a, b, c như sau:
a = 0,21X + 0,025y      (6)
b = 0,14y (2)
c = 0,42z (3)
x + y + z = 100  (4)
a = b
a = 2c
Giải hệ các phương trình này rút ra:
X = 31,92; y = 58,36; z = 9,72; a = 8,16; b = 8,16; c = 4,08
Như vậy trong phân hỗn hợp với tỷ lệ 2: 2: 1 chứa 8,16% N ; 8,16% P₂O₅ và 4,08 % K₂O.
Vậy ứng 100 kg phân hỗn hợp với tỷ lệ như trên cần phải trộn: 31,92kg (NH₄)₂SO₄  58,30 kg supe amôphốt và 9,72 kg KC1. Nếu phân hỗn hợp với các tỷ lệ khác khác nhau về dinh dưỡng cũng tính tương tự.

 

Về đầu trang